آنفولانزای پرندگان 

بیماری آنفولانزای طیور یكی از بیماری‌های واگیردار تنفسی ویروسی طیور است كه دارای قدرت انتشار سریع می‌باشد. از آنجائیكه ماده ژنتـــیكی (RNA) این ویروس دارای ۸ قطعه جداگــــانه می‌باشد ، لذا خیلی سریع خاصیت پادگنی خود را تغییر می دهد و موجب می گردد تا جوجه یا گله‌ای كه به تازگی از بیماری آنفولانزا، بهبود یافته مجدداً به نوع جدیدی از ویروس آنفلوانزا مبتلا گردد.

دسته بندی بیماری

در واقع، آنفولانزای پرندگان در گروه بیماری‌های نوع A است که در پرندگان به دو گروه تقسیم می‌شود:

• ویروس آنفولانزا با بیماری‌های زایی بالا (فوق حاد)
• ویروس آنفولانزا با بیماری‌زایی پایین (غیرفوق حاد)

منبع بروز و شیوع هر دو نوع این ویروس‌ها پرندگان آبزی مانند اردک، غاز و قو هستند. پرندگان مهاجر با عبور از مرزهای کشورهای مختلف این ویروس خطرناک را جا بجا می‌کنند. البته علت‌های دیگری مانند قاچاق، خرید و فروش و تجارت پرندگان وحشی نیز در شیوع این بیماری تأثیرگذار است.

نحوه انتقال بیماری آنفولانزای طیور :

1. تماس با پرندگان وحشی و پرندگان آبزی آلوده
2. تماس با طیور آلوده
3. از طریق کفش، لباس، خودرو، آب، دان، مدفوع و بستر آلوده
4. سگ و گربه به عنوان ناقلین مکانیکی
5. تهیه دان از منابع غیر مطمئن بخصوص کانون‌های آلوده
6. پراکنده شدن کود مرغداری به محیط اطراف
7. عدم پاکسازی و ضد عفونی کامل محل نگهداری مرغ و لوازم و تجهیزات قبل از پرورش جوجه
8. انتقال ویروس آنفولانزا از پرنده به پرنده دیگر از طریق تماس با ترشحات بدن به ویژه بزاق

امكان انتقال عمودی یا به عبارتی انتقال بیماری از مادر به جوجه برای این بیماری وجود ندارد، چرا كه جنین آلوده، قبل از تولید از بین می رود.

علائم بیماری آنفولانزای پرندگان:

1. شروع ناگهانی تلفات با روند افزایشی در گله

2. انتشار ناگهانی بیماری در گله

3. بیحالی شدید، پژمردگی و دور هم جمع شدن گله

4. کاهش شدید مصرف دان

5. علائم تنفسی حاد

6. سیاه شدن و خونریزی تاج، ریش و ساق پا

7. ریزش ترشحات از نواحی چشم و بینی

8. خروج ترشحات خون آلود از دهان و بینی

9. میزان تلفات در فرم فوق حاد بیماری در حدود ۱۰۰ درصد و در فرم حاد آن در حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد می‌باشد ولی در اشكال خفیف تلفات مشاهده نمی‌گردد.

عوارض كالبد گشایی

ترشحات كاتارال و فیبرین و یا چرك در سینوس ها و نای دیده می‌شود. گاهی ممكن است ادم و ترشحات سروزی و حتی لخته‌های چرك پنیری در سینوس‌ها و نای نیز مشاهده گردد. همچنین امكان دارد كیسه‌های هوایی ضخیم شده و ترشحات چركی پنیری یا فیبرینی در آنها مشاهده شود.

راه‌های پیشگیری

1. جلوگیری از ورود پرندگان وحشی به محل پرورش از طریق نصب توری و ترمیم خرابی‌های آن
2. رعایت اصول بهداشتی و امنیت زیستی در مرغداری‌های صنعتی
3. ضد عفونی کامل محل پرورش و تجهیزات آن قبل از جوجه‌ ریزی
4. ممانعت از ورود حیوانات دیگر به عنوان ناقلین مکانیکی به محل پرورش
5. اعلام هر نوع کاهش شدید مصرف دان، کاهش شدید تولید یا افزایش تلفات به نزدیکترین دامپزشکی
6. برای درمان یا به عبارتی پیشگیری از سرایت بیماری به نظر می‌رسد كه عملی ترین راه مبارزه در شرایط فعلی مملكت، استفاده از واكسن كشته ضمن رعایت موازین بهداشتی و قرنطینه می‌باشد.
7. این ویروس در دمای ۲۲ درجه سانتیگراد به مدت ۴ روز و در صفر درجه به مدت ۳۰ روز در محیط مرطوب زنده می‌ماند. اصولا ویروس آنفلوانزا نسبت به حرارت، اسیدیته بالا یا پایین، شرایط محیطی غیر ایزوتونیك و خشكی حساس بوده و به سرعت از بین می‌رود.
8. خوشبختانه ویروس آنفلوانزا جزو ویروس‌های نسبتا حساس می‌باشد و با انواع ضد عفونی كننده‌های حلال چربی، خنثی می‌گردد. برای ضدعفونی كردن می توان از انواع دترجنت‌ها (شوینده ها)، فرمالین، عوامل اكسید كننده، اسیدهای رقیق، و یونهای آمونیم استفاده كرد.

درمان بیماری

بطور کلی دو نوع درمان می‌توان برای بیماری آنفولانزا در نظر گرفت:

1. درمان‌های حمایتی مانند اصلاح جیره، کاهش پروتئین، ویتامین تراپی و...
2. کنترل عفونت‌های ثانویه باکتریایی