کانیبالیسم یا همنوع خواری در مرغ گوشتی

بیماری کانیبالیسم یا همنوع خواری یکی از بیماری‌های شایع در بین پرندگان می‌باشد. در این بیماری پرندگان به دلایل خاصی که در ادامه به آنها می‌پردازیم اقدام به خودخوری یا هم نوع خواری می‌کنند. بیماری کانیبالیسم به عنوان یک بیماری واگیردار روحی بوده که قبلا در بین انسان ها نیز صورت می‌گرفت!!!

بیماری کانیبالیسم زمانی شروع می‌شود که پرنده بیمار به دلایلی از لحاظ فکری روانی شده و بدنبال راهی برای تخلیه خود می‌گردد به همین دلیل مجبور به نوک زدن به پرنده کناری خود می‌شود تا عمل تخلیه روانی صورت گیرد.

عوامل موثر برای جلوگیری از بیماری کانیبالیسم

عوامل بسیار زیادی وجود دارد که باعث می‌شود یک گله به این بیماری مبتلا شود. بیماری کانیبالیسم به دلیل انتقال سریع باید به صورت فوری رفع و درمان شود. در غیر اینصورت کل گله را فرا گرفته و باعث وارد شدن خسارت بسیار زیادی به سالن‌های مرغداری می‌شود.

بیماری کانیبالیسم به هیچ عنوان قابل انتقال به انسان نبوده و تنها از لحاظ روحی باعث انتقال به پرنده ها می‌شود. مهم ترین عواملی که باعث این بیماری میشود عبارتند از:

تغذیه نامناسب:

یکی از مهم‌ترین عوامل بروز بیماری کانیبالیسم، گرسنه ماندن پرنده در طول روز می‌باشد. زیرا در این صورت پرنده اقدام به نزاع با پرنده دیگری کرده و حالت روانی و خشم در او نمایان می‌شود. از سوی دیگر کمبود سدیم نیز می‌تواند عامل شیوع این حالت روانی در بین پرندگان باشد.

فضا و محیط نامناسب:

یکی از روش‌های جلوگیری از بیماری کانیبالیسم در پرندگان استفاده از محیط مناسب برای نگهداری آن‌ها می‌باشد. سعی کنید ابتدا نور محیط را کم کرده و از چراغی با نور قرمز استفاده کنید.

خون به علت داشتن رنگ قرمز باعث می‌شود تا حالت روانی در پرنده دیگری به وجود آید. به همین دلیل اقدام به نوک زدن به محل زخم پرنده بیمار می‌کند در این صورت برای جلوگیری از این عامل استفاده از نور قرمز بهترین گزینه می‌باشد، تا پرنده سالم خون را تشخیص ندهد.

توجه: طول و زمان نوردهی هم می‌تواند باعث ایجاد بیماری کانیبالیسم شود.

دمای زیاد محیط:

با توجه به اینکه دمای سالن‌های پرورش مرغ گوشتی در فصل تابستان گرم هستند و در فصل زمستان به دلیل عدم مدیریت مناسب از گرمایش مناسبی برخوردار نیستند، این عامل باعث می‌شود بیماری کانیبالیسم در بین پرندگان روی دهد. به همین دلیل برای جلوگیری از این بیماری کنترل دمای مناسب می‌تواند یک روش پیشگیری مناسب باشد.

وجود پرنده مرده در محیط:

یکی از غریزه‌های پرندگان نوک زدن به شی بی تحرک می‌باشد. به همین دلیل اگر در محیط نگهداری پرنده‌ها، پرنده ای تلف شود باید در کوتاه ترین زمان ممکن از محیط خارج شود در غیر اینصورت پرنده ها به پرنده مرده نوک زده و این کنجکاوی به سایر پرندگان نیز انتقال پیدا می‌کند و باعث شیوع بیماری می‌شود.

ازدیاد یا ازدحام زیاد پرندگان در محیط:

یکی از عوامل دیگری که می‌توان به عنوان یکی از عوامل دیگر بیماری کانیبالیسم دانست محیط کوچک با تعداد پرنده زیاد می‌باشد. لذا رعایت ظرفیت استاندارد سالن از واجبات است.

درمان بیماری پرندگان:

وجود انگل در بین پرندگان باعث نمایان شدن زخم یا پر ریزی در بین آنها می‌باشد. به همین دلیل وجود زخم یا خون در بدن پرندگان یک مشکل روانی در پرنده کناری به وجود آورده و باعث می‌شود پرنده به زخم نوک بزند در این صورت این حالت روانی به سایر پرندگان انتقال داده شده و زمنیه ایجاد بیماری در بین آنها شیوع پیدا می‌کند.

مجهز نبودن سالن نگهداری به تهویه مناسب:

به دلیل رطوبت زیاد در مرغداری‌ها باید محیط به تهویه مناسب تجهیز شود. در این صورت به دلیل عدم وجود اکسیژن سالم پرندگان حالت تهاجمی نسبت به هم دیگر دارند. تجهیز کردن محیط به تهویه مناسب می‌تواند یک روش مناسب برای جلوگیری از شیوع بیماری کانیبالیسم یا همنوع خواری در بین پرندگان شود.

نوک زدن به پاها:

در برخی از سالن‌های پرورش غیر استاندارد دانخوری‌ها با ارتفاع نامناسبی نصب می‌شود و باعث می‌شود تا دسترسی جوجه‌ها به دان به مشکل بخورد، به همین دلیل جوجه‌ها اقدام به نوک زدن به پای خود یا سایر پرندگان می‌کنند. این عامل باعث ایجاد خون در ناحیه پا یا انگشتان جوجه شده و سایر جوجه‌ها را تحریک می‌کند و باعث می‌شود تا زمینه بیماری کانیبالیسم فراهم شود.

آیا کانیبالیسم مرغ خطری برای انسان دارد؟

کانیبالیسم در مرغ‌ها یک نوع رفتار ناهجار بوده و منشأ ویروسی و یا باکتریایی ندارد. اگر مرغی دچار کانیبالیسم شده باشد، خوردن تخم و یا گوشت آن هیچ خطری برای انسان ندارد. اما باید توجه کنید که تخم مرغ و گوشت در هر شرایط باید خوب پخته شود.

درمان بیماری کانیبالیسم

متاسفانه بیماری کانیبالیسم هیچ علاج یا درمانی ندارد و پرورش دهنده تنها با در نظر گرفتن برخی اقدامات می‌تواند از بروز آن جلوگیری کند ولی با حذف عواملی که می‌تواند این بیماری یا حالت رفتاری را در پرنده فعال کند می‌توان از بروز آن جلوگیری نمود. در شرایطی که این بیماری خود را نشان می‌دهد باید فوراً عوامل دخیل در آن را حذف کرد تا از شدت فاجعه کاسته شود تا پرورش دهنده بتواند اقدامات لازم برای جلوگیری از بالا رفتن تلفات را در نظر بگیرد.

اقدامات ذیل برای درمان بیماری کانیبالیسم پیشنهاد می‌گردد:

1. می‌توانید به پرنده علوفه و انواع سبزیجات خرد شده بدهید تا دائماً به خوردن آنها مشغول باشد و زمانی برای پرخاشگری پیدا نکند. 
2. نور سالن یا مکان پرورشی باید به رنگ قرمز باشد. این امر در آرام نگه داشتن پرنده‌ها بسیار تأثیر گذار بوده و مهم‌تر از همه تشخیص خون یا زخم را برای دیگر پرنده‌ها مشکل می‌کند. استفاده از لامپ مادر مصنوعی مادون قرمز در این زمینه بسیار تأثیرگذار است.
3. یکی دیگر از مهم‌ترین اقداماتی که باید در نظر گرفته شود نوک چینی است. البته این کار باید توسط افراد ماهر و با تجربه به صورت صحیح انجام شود تا سلامتی پرنده به خطر نیفتد.
4. سعی کنید پرنده‌های زخمی و ضعیف را قبل از بروز هرگونه مشکلی شناسایی کرده و از گله جدا کنید. 
5. توصیه می‌شود اندکی نمک به جیره غذایی پرنده اضافه نمایید. توجه کنید که پرنده‌ها همانند انسان‌ها آب را به صورت گوارا دوست دارند از این رو نباید در آب یا آبخوری آن‌ها نمک بریزید.
6. برای سرعت بخشیدن به رشد و تامین کمبودها توصیه می‌شود که مواد معدنی مهم همچون کلسیم و فسفر، پروتئین و انواع ویتامین‌ها به جیره غذائی پرنده ها افزوده شود و یا از دان آماده با کیفیت استفاده شود.
7. برای از بین بردن انگل‌های پوستی و جلوگیری از پر ریزی پرنده می‌توانید از سم پاش‌های مخصوص، اسپری و یا انواع آنتی بیوتیک‌ها بهره گیری کنید. 
8. با توجه به سالن و تعداد اعضای گله باید دانخوری و آبخوری در نظر گرفته شود.

نتیجه‌گیری نهایی

بیماری کانیبالیسم در صورت مدیریت مناسب و استاندارد قابل پیشگیری می‌باشد. به همین دلیل برای جلوگیری از ابتلا پرندگان به این بیماری مهمترین راه پیشگیری مدیریت مناسب می‌باشد تا زمینه این بیماری روحی در بین پرندگان فراهم نشود.