دوره انتقال گاوه شیری، بحرانی ترین دوره زندگی

در زندگی گاو ماده، هیچ دوره ای بحرانی تر از دوره انتقال که از اواخر دوره آبستنی تا اوایل دوره شیردهی می باشد، وجود ندارد. پایان یافتن دوره آبستن و آغاز دوره شیردهی با تغییرات هورمونی همراه است که این تغییرات در مقایسه با دوره های دیگر خیلی زیاد است. هم زمان با تغییرات در غلظت هورمون های درون ریز، تغییرات متابولیکی صورت می گیرد که تغییر مواد مغذی از ذخیره شدن در بدن مادر را به سمت سنتز شیر و تغذیه گوساله نوزاد تسهیل می کند.

در خلال این دوره بحرانی خوراک مصرفی گاو در پایین ترین حد خود در چرخه آبستن – شیردهی قرار دارد، به نظر می رسد ماده خشک مصرفی در زمانی که تقاضا برای مواد مغذی با بیشترین سرعت در حال افزایش است در پایین ترین حد خود می باشد.

توازن منفی انرژی در دوره انتقال

کاهش در خوراک مصرفی با نزدیک شدن به زمان زایش اختصاص به گونه گاو ندارد. آن چه که اختصاص به گاو شیری دارد عبارت از تنش بی نظیری است که با انتقال از اواخر دوره آبستنی به اوایل دوره شیردهی همراه است. در نتیجه ده ها سال تلاش برای اصلاح نژاد گاوهای شیری جهت بالا بردن تولید شیر، میزان تولید طی روزهای اول پس از زایش بیش از 10 برابر مواد مغذی مورد نیاز گوساله شده است.

این امر تقاضاهای مختلفی را در گاوهای پیرامون زایش ایجاد می کند. اگرچه گاوها می توانند با افزایش ماده خشک مصرفی به این تقاضاها پاسخ دهند اما این پاسخ به طور معمول با تاخیر صورت می گیرد و در نتیجه گاو زمان قابل توجهی را در توازن منفی مواد مغذی سپری می کند.

بروز ناهنجاری بر اثر توازن منفی شدید

وقتی توازن منفی انرژی خیلی شدید باشد به طور مستقیم منجر به ناهنجاری های متابولیکی نظیر کبد چرب وکتوز می شود. مشکلات دیگراز جمله جفت ماندگی، جابجایی شیردان و حساسیت به عفونت می تواند به توازن های منفی مواد مغذی مرتبط باشد که توسط گاوها در خلال دوره انتقال تجربه می شود، بنابراین ضروری به نظر می رسد به منظور افزایش سلامت و بهداشت گاوهای پیرامون زایش به دست آوردن درک بهتری از الگوی خوراک مصرفی گاوهای پیرامون زایش، عوامل تاثیر گذار بر الگوی خوراک مصرفی و روابط بین خوراک مصرفی و سلامت گاو در این دوره اهمیت پیدا می کند.

بررسی دلایل بروز توازن منفی انرژی

مارکو آرت و همکارانش اشاره کرده اند که در 14 روز آخر آبستنی هم برای گاوهای جوان و هم برای گاوهای مسن ماده خشک مصرفی 25 الی 52% کاهش می یابد.

همچنین ذکر این نکته ضروری است که حیوانات می توانند توازن منفی انرژی را پیش از زایش تجربه کنند و این امر احتمالا در تلیسه ها می تواند با ماده خشک مصرفی پایین تر و بار اضافی انرژی مورد نیاز برای رشد تلیسه توضیح داده شود.

دوم اینکه اگر یک حیوان از توازن مثبت به منفی انرژی برسد این امر اساسا به دلیل کاهش در مقدار ماده خشک مصرفی است نه افزایش انرژی مورد نیاز برای رشد جنین، اگرچه نیازهای غذایی برای رشد جنین دلیلی است که حیوانات توازن منفی انرژی را پیش از زایش تجربه کنند. ولی تقاضا برای انرژی مورد نیاز آبستن در طول 3 هفته آخر دوره آبستنی به طور جزئی (1 الی 2%) افزایش می یابد.

عوامل موثر بر کاهش ماده خشک مصرفی

دلایل کاهش خوراک مصرفی پیش از زایش مشخص نشده است اما اخیرا فوربز توضیح داد که جنین در حال رشد، فشارهایی را ایجاد می کند و شکمبه را محدود می نماید ولی رشد جنین در طول یک سوم پایانی دوره آبستنی تدریجی تر می باشد در حالی که کاهش ماده خشک مصرفی تا چند روز آخر پیش از زایش بطور جدی اتفاق نمی افتد و وقتی که گاوها از دوره خشکی به شیردهی انتقال می یابند ظرفیت نگهداری آب در شکمبه تغییر نمی کند. این امر نشان می دهد که ظرفیت فیزیکی شکمبه دلیل کاهش ماده خشک مصرفی پیش از زایش نیست.

تغییرات غلظت های هورمون های استروئیدی خون پیش از زایش با تغییرات خوراک مصرفی همراه است، گمان بر اینست که افزایش سریع در استروژن خون ممکن است مسئول کاهش خوراک مصرفی پیش از زایش باشد اما دانشمندان توضیح دادند که عوامل دیگری علاوه بر استروژن در تنظیم ماده خشک مصرفی پیش از زایش موثر هستند، زیرا کاهش ماده خشک مصرفی پیش از افزایش استروژن در پیش از زایش نقش دارد.

منبع: مدیریت گاوهای شیری در دوره انتقال/ ترجمه مجید امانلو، مهران ابوذر